Docieramy do osób z niepełnosprawnościami

Muzeum Ziemi Średzkiej „Dwór w Koszutach” ma wkrótce dołączyć do instytucji kultury dostępnych dla zwiedzających z różnymi potrzebami. Co właściwie oznacza ta „dostępność”?

Hasło dostępność, tak często teraz używane w przestrzeni publicznej, oznacza zapewnienie równego dostępu do życia publicznego i uczestnictwa w kulturze. Istniejący od zawsze problem wyłączenia osób z niepełnosprawnościami i seniorów z możliwości pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, w ostatnim czasie został dodatkowo pogłębiony faktem długiego zamknięcia w domu spowodowanego pandemią. Uczestnictwo w kulturze jest jednym ze skuteczniejszych sposobów społecznego usamodzielnienia osób z niepełnosprawnościami, stanowi wsparcie w rehabilitacji. Dlatego tak potrzebne jest nie tylko likwidowanie barier architektonicznych, ale również umożliwienie pełnego i komfortowego doświadczania kultury i sztuki, poprzez zapewnienie profesjonalnych rozwiązań, odpowiadających na bardzo zróżnicowane potrzeby publiczności. Dostępność dotyczy nie tylko osób z niepełnosprawnościami, czy seniorów, ale również rodziców z małymi dziećmi, kobiet w ciąży, osób z tymczasowym uszczerbkiem na zdrowiu, czy  osób mających problem z komunikowaniem się, w tym na przykład osób z zagranicy.

W jaki sposób Muzeum w Koszutach i Galeria Miejska będą realizować te specyficzne potrzeby?

Działania na rzecz udostępnienia Muzeum Ziemi Średzkiej „Dwór w Koszutach”, czyli dworu wraz z otaczającym go parkiem oraz Galerii Miejskiej w Środzie rozpoczęliśmy już ponad rok temu. Wówczas skupiliśmy na dostępności cyfrowej. Strona internetowa www.koszuty.pl została zmodyfikowana zgodnie ze standardami WCAG 2.0. Sposób poruszania się po niej został uproszczony. Publikowane materiały graficzne opatrzone są tekstami alternatywnymi, ułatwiającymi odbiór osobom z niepełnosprawnością wzroku, które korzystają z czytników ekranu.

Kolejnym krokiem było zapewnienie dostępności architektonicznej. Prace te wciąż trwają. Docelowo, zarówno przy dworze jak i przy Galerii Miejskiej, zostaną zamontowane rampy podjazdowe ułatwiające wejście do obiektów. W Muzeum trwają prace nad przebudową łazienki. Z uwagi na architekturę budynku dworu, wewnątrz nie można niestety zainstalować windy na piętro, czy poprowadzić ścieżek dla osób niewidomych i słabowidzących. Musieliśmy więc znaleźć inne rozwiązania, które mimo barier niemożliwych do zlikwidowania, udostępnią ekspozycję wszystkim zwiedzającym.

Jakie to rozwiązania?

W tym przypadku przewidujemy dostępność informacyjno-komunikacyjna, czyli np. umożliwienie zwiedzania piętra osobom na wózkach za pośrednictwem filmu, czy stworzenie audiodeskrypcji dla osób niewidomych. W planach mamy też przygotowanie materiałów dotykowych dla osób niewidomych.

Co konkretnie muzeum i galeria zaoferuje zwiedzającym i z jakich środków będzie finansowany cały projekt?

Prace architektoniczne są już na ostatnim etapie i udało nam się je zrealizować z własnych środków – dotacji podmiotowej i dotacji celowych. Ale to zaledwie kropla w morzu potrzeb.

Jeśli chodzi o równie istotną dostępność informacyjną dla seniorów i osób z niepełnosprawnością wzroku, słuchu oraz intelektualną, otrzymaliśmy wsparcie finansowe z Fundacji PZU. W ramach projektu pt.: „Udostępnienie ekspozycji osobom ze szczególnymi potrzebami” już od listopada będziemy mogli zaprosić zwiedzających – bez wyjątków – na zwiedzanie ekspozycji z użyciem nowych rozwiązań. Dzięki dofinansowaniu będziemy mogli zaoferować osobom niewidomym i słabowidzącym audiodeskrypcje, czy dotykowe plany przestrzeni, które przysłużą się również innym zwiedzającym. Odpowiedzią na wspomniany brak windy jest stworzenie filmu przedstawiającego ekspozycję na piętrze. Film dodatkowo opatrzony został napisami oraz tłumaczem Polskiego Języka Migowego. Ponadto dla osób niesłyszących przygotowane zostały filmy w Polskim Języku Migowym opowiadające o działalności oraz stałych ekspozycjach dworu w Koszutach i Galerii Miejskiej. Materiały wizualne będą dostępne na tabletach, które można będzie wypożyczyć w kasie muzeum lub obejrzeć na własnym smartfonie. W obu placówka dostępne będą również pętle indukcyjne dla osób słabosłyszących, które mają aparaty słuchowe z cewką indukcyjną. Przygotowane zostaną materiały w języku łatwym do czytania oraz tzw. przed-przewodniki, czyli publikacje, które ułatwiają przygotowanie się do zwiedzania wystaw. Dzięki dofinansowaniu z Fundacji PZU udało nam się również stworzyć dodatkowe zakładki na stronie internetowej, dzięki czemu już niebawem pojawią się tam informacje dla osób z niepełnosprawnościami oraz część materiałów, o których wcześniej wspomniałem.

Partnerami projektu realizowanego we współpracy z Fundacją PZU są Warsztaty Terapii Zajęciowej, Stowarzyszenie Niebieski Zakątek, średzkie koło Polskiego Związku Niewidomych, Szkoła Podstawowa nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi oraz Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.

Intensywne prace trwają od wielu miesięcy i zapewne będą kontynuowane już zawsze. Zależy nam na tym, by odpowiadać na potrzeby wszystkich chcących uczestniczyć w życiu kulturalnym i społecznym. Mamy nadzieję, że zmierzamy w dobrym kierunku. Na listopad planujemy coś specjalnego, o szczegółach poinformujemy wkrótce.

Rozmowa Dyrektora Jacka Piotrowskiego z dziennikarką Hanną Sową

Gazeta Średzka nr 47 z dn. 25.11.2021