DWÓR W  KOSZUTACH   

Dwory od zawsze były wpisane w polski krajobraz, kulturę i historię. Powstawały od początku państwa polskiego, najczęściej jako obronne gniazda rycerskie, następnie jako parterowe siedziby wiejskie, które od pałaców i zamków różniły się przede wszystkim wielkością. Były własnością szlachty później ziemian, których zadaniem było gospodarowanie na własnej roli, dbanie o utrwalanie kultury, tradycji rodowych, obyczaju i walki o polskość.

Przy trasie katowickiej prowadzącej z Poznania w kierunku Kalisza i dalej do Katowic w odległości zaledwie około 7 km od Kórnika, leży wieś Koszuty, wymieniana w dokumencie z 1170 roku. W sąsiedztwie kościoła neobarokowego z 1930 roku. oraz oficyny pochodzącej prawdopodobnie z poł. XIX  w., w której mieściło się biuro, pokoje gościnne ,kuchnia. znajduje się zabytkowy późnobarokowy dwór w którym mieści się Muzeum Ziemi Średzkiej. Zwiedzający wnętrza nie mają wątpliwości, że duch opiekuńczy tego miejsca, sprawia ,że dana przestrzeń jest jedyna w swoim rodzaju – genius loci.

Rodowód dziedziców Koszut sięga początku XIII wieku. Warto podkreślić związki właścicielki zamku w Kórniku Teofili z Działyńskich Szołdrskiej –Potulickiej, zwanej „ Białą  Damą” i  Koszutami, ponieważ w 1737 roku została posiadaczką tego majątku.

Dwór w Koszutach  w obecnym kształcie powstał około 1760 roku, na planie prostokąta z narożnymi alkierzami, parterowy z mieszkalnym poddaszem, orientowany „ na godzinę jedenastą    „.Powstał w oparciu o konstrukcję szkieletową z modrzewia, wypełnionej gliną. Dach łamany ,został pokryty gontem.

Obecna stała ekspozycja pt:”Mała siedziba ziemiańska w Wielkopolsce”, odtwarza dawne funkcje poszczególnych pomieszczeń, wyposażonych w przedmioty codziennego użytku, meble, obrazy z XVIII, XIX wieku i początku XX w ,oddając realia mieszkania z przełomu XIX i XX w.

Na  ścianach powieszono liczne grafiki, np. M .E. Andriolliego, przedstawiające sceny z życia dworu ,prace z albumu Napoleona Ordy, obrazy Ottona Mullera- Hartau, Wojciecha i Jerzego Kossaków, Juliana Fałata i innych. Wnętrza  dworu zostały odtworzone z wielką pieczołowitością, dbałością o każdy szczegół, który pozwala odtworzyć atmosferę szlacheckiego dworu i sprawić, że właściciele tylko na chwilę opuścili swoją siedzibę udając się na spacer do parku otaczającego dwór. Malownicze wnętrza dworu wielokrotnie służyły filmowcom, scenografom za tło i wyprawę w przeszłość ,kręcąc swoje filmy i audycje o charakterze edukacyjnym.

Park krajobrazowy z początku XIX w., odtworzony został dzięki mapie z 1830 roku. W 1995 r. Ministerstwo  Kultury i Sztuki przyznało Muzeum Złoty Medal za rekonstrukcję i utrzymanie parku.

Dwór w Koszutach to „perła wśród pereł”, jest jedną z ostatnich dawnych szlacheckich- siedzib, które historycy uważają za najważniejszy w polskiej tradycji typ domu rodzinnego. Podobnych obiektów, pełniących funkcje muzeum na terenie kraju jest mało, może trzy:muzeum w Koszutach, Dołęga k. Tarnowa oraz Ożarów k. Wielunia. Zapraszamy.

Lidia Gniotowska